ΔΑΣΟΣ-ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΚΑΠΕΛΗΣ Η ΦΟΛΟΗΣ

Το οροπέδιο της Φολόης βρίσκεται στις νοτιοδυτικές κάτω απολήξεις του όρους Ερυμάνθου επί των οροπεδίων Φολόης και Πηνείας. Εμπίπτει διοικητικά στους Δήμους Λασιώνοςκαι Φολόης και στα όρια των Δήμων Λαμπείας και Ωλένης. Στο οροπέδιο απαντάτται ένα από τα μεγαλύτερα δάση βελανιδιών. Καλύπτει μια έκταση 42 χιλιάδων στρεμμάτων και είναι από τα λίγα αμιγώς σπερμοφυή στην Ευρώπη.

Το δάσος της Φολόης βρίσκεται μέσα στις λεκάνες απορροής των ποταμών Ερυμάνθου και Πηνειού. Οι δυσμενείς κλιματοεδαφικές συνθήκες προσδίδουν στο δάσος προστατευτικό χαρακτήρα τόσο στο έδαφος όσο στις καλλιέργειες και στα έργα πολιτισμού, από τα οποία διέρχονται οι ποταμοί Αλφειός και Πηνειός. Το δασικό σύμπλεγμα Κάπελης-Φολόης^[1]με μέσο ύψος 600 μέτρα είναι ένα πλούσιο οικοσύστημα με πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Το κυνήγι επιτρέπεται στην περιοχή από 20 Αυγούστου έως τα τέλη Φεβρουαρίου ύστερα από απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, η οποία καθορίζει τα είδη ζώων που επιτρέπεται το κυνήγι τους. Υπάρχουν ζώνες που επιτρέπεται το κυνήγι και σε κάποιες περιοχές που απαγορεύεται για να μπορούν τα ζώα και τα πουλιά να πολλαπλασιάζονται. Τα αναπαραγόμενα είδη είναι ο φιδαετός Circaetus gallicus, ο χρυσαετός Aquila chrysaetos, οπετρίτης Falco peregrinus, ο μπούφος Bubo bubo, η αλκυόνη Alcedo atthis, ο λευκονώτης Dendrocopos leucotos και ο μουστακοτσιροβάκος Sylvia rueppelli. Τα επιτρεπόμενα είδη κυνηγιού είναι ο λαγός, η ορεινή πέρδικα, τα αγριογούρουνα στην περιοχή του Ερυμάνθου, αποδημητικά πουλιά, αγριοπερίστερα, φάσες μπεκάτσες, τρυγόνια κ.ά.

Από το δάσος σήμερα καλύπτονται μερικώς οι ατομικές ανάγκες σε καυσόξυλα και οι μικροεπαγγελματικές ανάγκες σε στρογγυλή ξυλεία των κατοίκων της περιοχής Δασαρχείου Πύργου, πλην όμως η ετήσια παραγωγή δεν καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες.

Βρίσκεται στην ορεινή Ηλεία, στα σύνορα Αρκαδίας-Αχαΐας, στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του όρους Ερυμάνθου. Διοικητικά ανήκει στους Δήμους Λασιώνος και Φολόης και στα όρια των Δήμων Λαμπείας και Ωλένης σε υψόμετρο 600-630 μέτρων καλύπτοντας έκταση 42.000 στρεμμάτων. Πήρε το όνομά του από την μυθολογία και τον βασιλιά των ΚενταύρωνΦόλο, φίλο του Ηρακλή.

Σε όλο το οροπέδιο κυριαρχεί η ευθύκορμη βελανιδιά (δρυς), την οποία ο λαός της περιοχής ονόμασε Κάπελη^[1], που σημαίνει πυκνό δάσος ή άφθονο δάσος. Η Κάπελη λέγεται και «μπαλκόνι της Ηλείας». Από τα ψηλότερα βουνά φαίνεται σαν μεγάλο αλώνι με ακτίνα δέκα χιλιομέτρων, ενώ από τα χαμηλότερα σαν δρεπάνι. Είναι ένα από τα σπανιότερα δάση, μοναδικό στα Βαλκάνια. Οι βελανιδιές του είναι ψηλές, άλλες ευθείς σαν κυπαρίσσια και άλλες χοντρές πολύκλωνες. Κάτω από τον ίσκιο τους ευδοκιμεί μόνο η φτερίνα και τασφερδούκλια.

Η Κάπελη παλαιότερα ήταν όλη ενωμένη. Τώρα πλέον αποτελείται από την λεγόμενη από τούς ντόπιους Αντρωνέικη, την οποία χωρίζει μεγάλη χαράδρα με την Κουμανέικη και την Γιαρμενέικη. Εδώ πηγάζει ο Πηνειός ποταμός ή Πηνειακός Λάδωνας και σχηματίζεται το φαράγγι γύρω από το Αντρώνι, που χαρακτηρίζεται ως οικότοπος μεγάλης ιστορικής και οικολογικής αξίας. Λέγεται ότι εδώ ο Ηρακλής έριξε δίχτυ για να πιάσει τον Ερυμάνθιο Κάπρο. Ο περίπατος στο φαράγγι καθώς και στο δάσος ζωντανεύει τους μύθους για τους Κενταύρους.

ΧΛΩΡΙΔΑ

Κοντά στις κατοικημένες περιοχές και στις χαράδρες συναντώνται καστανιές, πλατάνια, πουρνάρια, αριές, κουμαριές, ρείκια, σπάρτα, καρυδιές, οπωροφόρα δέντρα και ορεινότερασφάκα. Ωστόσο, μεγάλα κομμάτια του δάσους κόπηκαν και εκχερσώθηκαν από καταπατητές για να γίνουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις και για να εκμεταλλευτούν την ξυλεία.

ΠΑΝΙΔΑ

Στην πλούσια πανίδα της κατά την αρχαιότητα και μέχρι το 1950, είχε αγριογούρουνα, ζαρκάδια, ελάφια, ρήσους, ικτίνους. Σήμερα συναντάμε λαγούς, κουνάβια, αλεπούδες,τσακάλια, νυφίτσες, σκαντζόχοιρους και χελώνες. Από ορνιθοπανίδα συναντάμε πέρδικες, μπεκάτσες, φάσες, κίσσες, κούκους, τρυγόνια, τσαλαπετεινούς, κορυδαλλούς,δρυοκολάπτες, αετούς, οξιές, αετομάχια, ξεφτέρια και κουκουβάγιες.

Έχει ποικιλία ζωυφίων και μάλιστα από τις κατώτερες συνομοταξίες των εντόμων και ερπετών όπως οχιές, αστρίτες, δεντρογαλιές, αστριτοχιές, σαΐτες, σαύρες, γαϊδουρομουστέλεςκαι χελώνες.

    ΚΛΙΜΑ

Η Κάπελη είναι άνυδρη και ξηρή το καλοκαίρι. Διατηρείται μόνο από την υγρασία, η οποία συντηρείται στο έδαφος λόγω της πυκνότητας των δέντρων που δεν αφήνουν τον ήλιο να περάσει.

Πολλοί αριθμημένοι δασικοί δρόμοι διασχίζουν την Κάπελη που προσφέρεται για ιππασία και ποδηλατοδρομία. Στην περιοχή «Λάκα-πούσι» δεντροφυτεύτηκε έκταση 100 στρεμμάτων πριν 20 χρόνια ώστε να χρησιμεύσει για παραγωγή νέων φυτών.

Η περιβαλλοντική ποιότητα του δάσους επιβεβαιώνεται από την αξιολόγηση ως σημαντική περιοχή για τα πουλιά της Ελλάδος (ΣΠΠΕ). Έχει απογραφεί με την Οδηγία των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ) του συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας και είναι επιλέξιμο να ενταχθεί στο κοινοτικό δίκτυο Natura 2000

Mελέτη - μοχλός για την ανάδειξη του δρυοδάσους της Φολόης«E» 18/11

Tο πρώτο σημαντικό βήμα για την προστασία, διαχείριση και ανάδειξη του μοναδικού στα Bαλκάνια δρυοδάσους της Φολόης πραγματοποίησε η εταιρεία της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης Hλείας «Hλειακή AETA» με την εκπόνηση της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης, την οποία παρέδωσε ήδη στην Περιφέρεια Δυτικής Eλλάδας.

Kύριος στόχος της μελέτης είναι η εφαρμογή ενός μοντέλου για την αειφόρο ανάπτυξη του οροπεδίου που θα συνδυάζει την προστασία του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος με ένα επιχειρησιακό αναπτυξιακό πρόγραμμα, ώστε να καταλήγει σε συγκεκριμένες προτάσεις εναλλακτικής αξιοποίησης και εκμετάλλευσης προς όφελος των κατοίκων της περιοχής.

Σημειώνεται ότι στην περιοχή της μελέτης περιλαμβάνονται: από τον δήμο Λασιώνος τα χωριά Aνδρώνι (και οι οικισμοί Πανόπουλο, Aγ. Γεώργιος, Xάνια, Σπαρτουλιά), Aγ. Kυριακή, Aγ. Tριάδα, Kακοτάρι, από τον δήμο Πηνείας τα χωριά Aγναντα (και ο οικισμός Aμπελάκια), Aνθώνας (και ο οικισμός Kαλό Παιδί), Bουλιαγμένη (και ο οικισμός Γαβράκια), Λουκά (και ο οικισμός Πρινάρι) Mαζαράκι (και οι οικισμοί Πρόδρομος και Aπιδούλα), Σκλίβα, από τον δήμο Φολόης Λάλα (και ο οικισμός Πόθος), Aχλαδινή (και ο οικισμός Kουτσουρούμπας), Δούκα (και ο οικισμός Λάσδικας), Kούμανι (και ο οικισμός Kαστανιά), Mηλιές, Nεράιδα (και ο οικισμός Kάμπος), Πέρσαινα, Φολόη και από το δήμο Ωλένης τα χωριά Γούμερο, Kλινδιά, Πεύκη, Aγ. Aννα και Kαρυά (και οι οικισμοί Σιτοχώρι και Bαρβαρίνα).